Ένα βήμα πριν την απλή αναλογική οι εκλογές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση
«Βρισκόμαστε στη τελική φάση των βαθιών αλλαγών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Παρά τα αντικειμενικά, δύσκολα εμπόδια που υπάρχουν μέσα στο σημερινό ασφυκτικό πλαίσιο, εμείς κινούμαστε στην αντίληψη της συμμετοχικής Αυτοδιοίκησης όπου θα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο οι πολίτες».
Αυτό τόνισε ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση της βουλευτού του ΣΥΡΙΖΑ Αννέτας Καββαδία για τον συμμετοχικό προϋπολογισμό, και επισήμανε ότι η κυβέρνηση είναι σε ανοιχτό διάλογο με τοπικούς φορείς γιατί θέλει να καταλήξει στις αναγκαίες αλλαγές, μέσα από μια ευρύτερη συναίνεση.
Από την πλευρά της η Αννέτα Καββαδία τόνισε ότι στο πλαίσιο των θεσμικών αλλαγών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, θα πρέπει οι τελικές αποφάσεις να συμπεριλάβουν και τον συμμετοχικό προϋπολογισμό. Όπως είπε, στις ευρωπαϊκές χώρες που λειτουργούν οι διαδικασίες κατάρτισης του συμμετοχικού προϋπολογισμού, διευρύνθηκε η λαϊκή συμμετοχή.
Θετική ήταν η ανταπόκριση του Υπουργού Εσωτερικών, Πάνου Σκουρλέτη, ο οποίος ξεκαθάρισε πως ο Συμμετοχικός Προϋπολογισμός συμπεριλαμβάνεται στη λογική του σχεδίου των βαθιών αλλαγών που είναι ώριμες πια και προωθούνται από το Υπουργείο στο επίπεδο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και σε συνδυασμό με την προώθηση της απλής αναλογικής στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές.
Έμφαση έδωσε ο κ. Σκουρλέτης στην καθιέρωση της απλής αναλογικής για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, επισημαίνοντας ότι η «δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρχει και να είναι χρήσιμη, χωρίς το οξυγόνο των πολιτών και την ενασχόληση τους με τα κοινά».
Ο υπουργός Εσωτερικών μίλησε ακόμα για στεγανά και αντιλήψεις που σπάνε σε ό,τι αφορά στην καθιέρωση της απλής αναλογικής, τονίζοντας ότι «υπάρχει ένα πολύ μεγάλο φάσμα τοπικών παραγόντων που δεν είναι στο δικό μας χώρο, και οι οποίοι διαπιστώνουν το δυναμισμό αυτής της λογικής».
«Εμείς υποστηρίζουμε ότι ένα εκλογικό σύστημα απλής αναλογικής θα δώσει ώθηση στις συνθέσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Κατεστημένα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση φοβούνται την αλλαγή του εκλογικού συστήματος και την υιοθέτηση της απλής αναλογικής, που θα δημιουργήσει νέες συνθέσεις και συνεργασίες ιδιαίτερα στα θέματα του συμμετοχικού προϋπολογισμού», τόνισε.
«Χρειάζεται λοιπόν ένα θεσμικό οπλοστάσιο. Ως κυβερνώσα Αριστερά έχουμε την υποχρέωση να προωθήσουμε την εμβάθυνση της Δημοκρατίας. Δεν αρκούν όμως οι θεσμικές αλλαγές. Χρειάζονται και τα κατάλληλα πρόσωπα που θα ενθαρρύνουν αυτή την πρωτοβουλία» προσέθεσε ο κ. Σκουρλέτης και κατέληξε:
«Δεν μπορεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση να είναι κακέκτυπο της κεντρικής πολιτικής, γιατί αυτό διώχνει τους πολίτες. Είναι λάθος να την αντιλαμβανόμαστε, όπως κάποιοι τοπικοί παράγοντες το κάνουν, ως προθάλαμο για να μεταπηδήσουν στη κεντρική πολιτική».
Από την πλευρά της, η Αννέτα Καββαδία υπογράμμισε ότι η καθιέρωση της απλής αναλογικής είναι ένα γενναίο βήμα που πρέπει να κάνει η κυβέρνηση.
Αναλυτικά οι δηλώσεις Σκουρλέτη:
Κυρία Καββαδία, είναι αλήθεια πως με πρωτοβουλία της Κυβέρνησής μας και ύστερα από μία πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα διαδικασία ανοιχτού διαλόγου και διαβούλευσης, βρισκόμαστε στην τελική φάση της διαμόρφωσης ενός σχεδίου βαθιών αλλαγών στο σημερινό θεσμικό πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Πρόκειται για μία συζήτηση που δεν βασίζεται μόνο στο πόρισμα αυτής της Επιτροπής που αναφέρατε, η οποία έχει ολοκληρώσει τις εργασίες της από τον προηγούμενο Φεβρουάριο, αλλά για μία συζήτηση που έχει φύγει από τα όρια αυτής της Επιτροπής, η οποία συνεχίζεται και γίνεται καθημερινά με διάφορους τρόπους είτε με απ’ ευθείας επικοινωνία με τους εκλεγμένους στην Αυτοδιοίκηση Δημάρχους και Περιφερειάρχες είτε με τα συλλογικά τους όργανα ή με τους ίδιους τους πολίτες.
Θεωρώ ότι παρά τα αντικειμενικά δύσκολα εμπόδια μέσα στο σημερινό δύσκολο πλαίσιο της σφιχτής δημοσιονομικής πολιτικής, υπάρχουν αλλαγές που είναι ώριμες να γίνουν στο πεδίο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Εμείς εκκινούμε, όπως γνωρίζετε, από μία αντίληψη ενίσχυσης της συμμετοχής των πολιτών στα θέματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Δεν μπορούμε να αντιληφθούμε την υπόθεση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης χωρίς έναν πρωταγωνιστικό ρόλο των ίδιων των πολιτών.
Γι’ αυτό ακριβώς προτάσεις τέτοιες, όπως αυτή του «Συμμετοχικού Προϋπολογισμού» είναι μέσα στη δική μας αντίληψη. Είναι από αυτά τα οποία μελετούμε και επεξεργαζόμαστε, βασισμένοι και στη διεθνή εμπειρία. Διότι τέτοιου είδους διαδικασίες δίνουν τον λόγο στους πολίτες, οδηγούν σε έναν ορθό προγραμματισμό στο επίπεδο των δήμων και τελικά στην καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των όποιων πόρων διαθέτουν οι δήμοι για έργα και παρεμβάσεις στην περιοχή τους.
Είμαστε, λοιπόν, ανοιχτοί στη συγκεκριμένη πρόταση, διότι θέλουμε μέσα από τον διάλογο και τη συμμετοχή να καταλήξουμε τελικά σε αυτές τις επιλογές, οι οποίες θα είναι αποτέλεσμα ευρύτερων συναινέσεων. Βοηθάει η ίδια η υφή των προβλημάτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε μία τέτοια διαδικασία.
Με αυτή την έννοια, εμείς υποστηρίζουμε ένα εκλογικό σύστημα, το οποίο ακριβώς θα δώσει μία νέα ώθηση στην υπόθεση του διαλόγου, της συμμετοχής, των συνθέσεων και των συναινέσεων στον τομέα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που είναι το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής, κάτι που φοβούνται τα κάθε είδους κατεστημένα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά δεν φοβάται η ίδια η κοινωνία των πολιτών.
Με αυτή την έννοια, μέσα στο πλέγμα και το φάσμα των αλλαγών που προωθούμε, είναι και αυτό της αλλαγής του εκλογικού συστήματος με την υιοθέτηση της απλής αναλογικής, που θα δημιουργήσει και θα εμπεδώσει μία διαφορετική κουλτούρα συνθέσεων και συνεργασιών, αλλά και τέτοιες προτάσεις, όπως αυτή που αναφέρατε, της καθιέρωσης συμμετοχικών διαδικασιών και ιδιαίτερα στα θέματα του «Συμμετοχικού Προϋπολογισμού».
Δευτερολογία του Υπουργού:
Υιοθετώντας το σκεπτικό της παρέμβασής σας, μου δίνεται η ευκαιρία να αναφερθώ λίγο στο τι συμβαίνει σήμερα στον χώρο της Αυτοδιοίκησης.
Θεωρητικά, με βάση το θεσμικό πλαίσιο του «Καλλικράτη», υπάρχει θεσμοθετημένη η Επιτροπή Διαβούλευσης. Η Επιτροπή Διαβούλευσης θα μπορούσε κανείς να πει ότι έχει κάποια ψήγματα συμμετοχής. Είναι ένα πρόπλασμα ενός θεσμού λαϊκής συμμετοχής, στον οποίο μπορούν να συμμετέχουν εκπρόσωποι τοπικών οργανώσεων, επαγγελματικών φορέων, εργαζομένων, κινημάτων, πολίτες, κ.λπ..
Υπάρχει ένα ερώτημα: Αυτή τη δυνατότητα πόσο την αξιοποιήσαμε στους δήμους σήμερα; Πόσο, τελικά, η βούληση των αιρετών, των εκλεγμένων εκπροσώπων των τοπικών κοινωνιών και η πρακτική τους ήταν αυτή που έστω αυτό το μικρό ψήγμα συμμετοχικής διαδικασίας, το οποίο προέβλεπε και προβλέπει το σημερινό θεσμικό πλαίσιο, έγινε πραγματικότητα; Η ενημέρωση, τουλάχιστον, που έχω -και μακάρι να μην είναι η ακριβής- είναι ότι αξιοποιήθηκε σε πολύ λίγες περιπτώσεις.
Παρά, λοιπόν, τον γνωμοδοτικό χαρακτήρα της, ο οποίος έχει και αυτός τη δική του αξία -έστω και σε αυτό το επίπεδο-, οι Επιτροπές αυτές, της Διαβούλευσης, λειτούργησαν σε πολύ λίγες περιπτώσεις.
Θα σας έλεγα δε, προεκτείνοντας τον συλλογισμό σας, ότι δεν αρκούν οι θεσμικές αλλαγές. Χρειάζονται και τα κατάλληλα πρόσωπα, τα οποία υιοθετούν μία τέτοια αντίληψη λειτουργίας, ενθαρρύνουν τη λαϊκή συμμετοχή και πιστεύουν πραγματικά ότι η υπόθεση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι υπόθεση πρώτα από όλα των πολιτών.
Νομίζω, λοιπόν, ότι μέσα από όλο αυτό το πλέγμα των προωθούμενων αλλαγών, θα δοθεί η δυνατότητα σε νέες δυνάμεις, αυτοδιοικητικές και τοπικές, να εκδηλώσουν έμπρακτα το ενδιαφέρον τους στη διαμόρφωση των επιλογών που αφορούν τις ίδιες τις πόλεις τους και την οργάνωση της καθημερινότητας και της ζωής. Δεν μπορεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση να είναι ένα κακέκτυπο της κεντρικής πολιτικής σκηνής, όπως συμβαίνει σε πάρα πολλές περιπτώσεις. Είναι κάτι που διώχνει τους πολίτες από τη συμμετοχική καθημερινή διαδικασία.
Και είναι λάθος να αντιλαμβανόμαστε ότι η λειτουργία των αιρετών της τοπικής αυτοδιοίκησης λειτουργεί τελικά ως προθάλαμος για να μεταπηδήσουν στην κεντρική πολιτική σκηνή. Είναι κάτι το οποίο δεν το έχει ανάγκη ούτε η κεντρική πολιτική σκηνή και κυρίως δεν το έχει ανάγκη η τοπική αυτοδιοίκηση.
Όλα αυτά νομίζω ότι θα έχουμε τη δυνατότητα τους αμέσως επόμενους μήνες, μιας και βρισκόμαστε στη φάση της ολοκλήρωσης των προτάσεών μας, να τα συζητήσουμε εξαντλητικά και μέσα στην Αίθουσα και έξω από την Αίθουσα. Προσωπικά σε μια σειρά απευθείας επισκέψεών μου στην Περιφέρεια, έχω τη δυνατότητα να τα συζητώ με τους εκλεγμένους εκπροσώπους των τοπικών κοινωνιών και σας διαβεβαιώνω ότι έχουν αρχίσει να σπάνε στεγανά και κατεστημένες αντιλήψεις.
Κι αυτό το οποίο φόβιζε πριν από ένα, πριν από δύο χρόνια, το ενδεχόμενο της καθιέρωσης της απλής αναλογικής είναι κάτι που συζητιέται σήμερα από ένα πολύ μεγάλο πολιτικό φάσμα των αυτοδιοικητικών παραγόντων. Και άνθρωποι οι οποίοι δεν ακουμπάνε, δεν αναφέρονται στον δικό μας πολιτικό χώρο, σήμερα διαπιστώνουν τη νέα δυναμική που κρύβει η καθιέρωση της απλής αναλογικής, τη νέα δυναμική προς όφελος τοπικών κοινωνιών που κρύβουν τέτοιοι θεσμοί, όπως ο «Συμμετοχικός Προϋπολογισμός», οι οποίοι θα έρθουν να δώσουν πραγματικά μια νέα διάσταση στην υπόθεση της συμμετοχής των πολιτών και να λειτουργήσουν αναζωογονητικά για τις τοπικές κοινωνίες.
